FAQ

Het nieuwe Handboek geeft meer aandacht aan projecten waar CO₂ wordt gereduceerd en is een efficiëntere norm geworden. Dit betekent dat toelichtingen bij eisen zijn verduidelijkt en dat een projectdossier wordt geïntroduceerd. Ook wordt meer aangesloten bij internationale normen.

Brancheorganisaties en opdrachtgevers hebben samen in het Centraal College van Deskundigen (CCvD) overlegd over de inhoud van het nieuwe Handboek. De vertegenwoordigers hebben regelmatig overlegd met hun achterban over elke voorgenomen wijziging.

Voor Handboek 3.1 is een overgangsregeling van kracht van zes maanden. Dit betekent dat alle audits (initiele, jaarlijkse en herbeoordelingen) vanaf 22 december 2020 (zes maanden na de publicatiedatum) verplicht zullen plaatsvinden volgens Handboek 3.1. Vóór die datum is het uiteraard wel al toegestaan om audits volgens Handboek 3.1 uit te voeren. Voorbeeld: als u in mei 2020 een audit conform de oude norm heeft gehad, dan hoeft u pas bij uw volgende audit in mei 2021 over te stappen op Handboek 3.1.

Dat klopt. Een klein deel van de certificaathouders liet hun emissie-inventaris controleren door een onafhankelijke verifiërende instelling (eis 3.A.2) in plaats van door hun CI. Deze optie vervalt met het nieuwe Handboek. Voor die organisaties die al een verificatieverklaring hebben, geldt een overgangstermijn van vijftien maanden, mits deze verklaring is afgegeven vóór het einde van de overgangstermijn (22 december 2020) van het nieuwe Handboek.

U kunt hier de lijst van gecertificeerde organisaties bekijken.

De CO₂-Prestatieladder is een instrument dat organisaties helpt bij het reduceren van CO₂. Het instrument wordt door opdrachtgevers en opdrachtnemers gebruikt bij aanbestedingen. Het principe van de Ladder is dat inspanningen worden beloond met een concreet voordeel in het aanbestedingsproces in de vorm van een korting op de inschrijfprijs. Lees meer over het certificeringsproces en over aanbesteden met de Ladder.

Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen (SKAO) is eigenaar en beheerder van de CO₂-Prestatieladder.

- Het CO₂-gerelateerde gunningvoordeel op de gunningsprijs van verworven opdrachten;
- De verbetering van uw producten en diensten door innovatie;
- De versterking van uw imago als duurzame leverancier;
- De versterking van uw positie op de arbeidsmarkt als duurzame werkgever;
- Meer toegevoegde waarde door duurzaam in te kopen bij uw leveranciers;
- U reduceert energie en bespaart CO₂.

Verschillende (decentrale) overheden zetten de Ladder in bij aanbestedingen. U kunt hier de lijst bekijken.

Er is door de Universiteit van Utrecht wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de CO₂-uitstoot van organisaties die zijn gecertificeerd voor de CO₂-Prestatieladder. Bij de onderzochte organisaties bedroeg de CO₂-reductie van 2010 tot en met 2013, 3,2 procent per jaar. Dit terwijl het gemiddelde energiebesparingstempo in Nederland 1,5 procent per jaar bedraagt. Organisaties met een certificaat reduceren dus twee keer zoveel CO₂ .

De CO₂-Prestatieladder heeft verschillende raakvlakken met andere duurzaamheidsinitiatieven. Bekijk onze flowchart voor een overzicht van alle initiatieven.

Hiervoor heeft SKAO de auditdagentabel gepubliceerd. Dit document geeft Certificerende Instellingen (CI’s) een richtlijn voor de minimumtijd die een audit bij een organisatie vraagt. Deze verwachte tijdsbesteding is afhankelijk van een aantal factoren waaronder de omvang van de te certificeren organisatie en het (gewenste) ladderniveau.

De auditdagentabel is vanaf 1 september 2019 verplicht (normatief) voor zowel initiële als jaarlijkse ladderbeoordelingen.

Alle geaccrediteerde schema’s hebben een richtlijn voor het vaststellen voor de minimale auditduur. De auditdagentabel moet ervoor zorgen dat de Certificerende Instelling voldoende tijd heeft om een goede beoordeling uit te voeren en daarmee de kwaliteit van de Ladderbeoordelingen te borgen.

CO₂-footprint staat synoniem voor CO₂-voetafdruk of carbon footprint: een maat, uitgedrukt in ton CO₂, voor de uitstoot van CO₂ als gevolg van het gebruik van fossiele brandstoffen in het verkeer, luchtvaart, transport, productie van elektriciteit, verwarming et cetera, die in ieder geval separaat alle scope 1 en 2 emissies omvat.

U kunt uw organisatie hier aanmelden om met de certificering aan de slag te gaan.

Wij hebben een filmpje en een praktische gids gepubliceerd waarin alle stappen staan die u kunt doorlopen voor het behalen van een certificaat. In het Handboek staan alle eisen van de CO₂-Prestatieladder.

SKAO heeft een lijst opgesteld van alle Laddercertificerende Instellingen (CI’s). Alleen deze partijen zijn door SKAO bevoegd verklaard tot het afgeven van een CO₂-bewust certificaat. Alle CI’s zijn door de Raad voor Accreditatie geaccrediteerd. Bureaus die een emissie-inventaris mogen verifiëren noemen we Verifiërende Instellingen (VI's). Alle CI's en VI's vindt u hier.

Een Laddercertificerende Instelling is een conformiteitsbeoordelende instelling die door SKAO is bevoegd om een certificering of audit (ook ladderbeoordeling genoemd) uit te voeren indien deze CI door de Raad voor Accreditatie (RvA) -of door een andere accreditatie organisatie waarmee de Raad voor Accreditatie een Multi Lateral Agreement MLA (EA/IAF) heeft afgesloten- is geaccrediteerd voor de activiteit "managementsysteemcertificatie van het CO₂-bewustzijnssysteem volgens de CO₂-Prestatieladder.

Een Verifiërende instelling is een bureau dat een emissie-inventaris mag verifiëren. VI’s zijn geaccrediteerd conform ISO 14065 en/of geaccrediteerd door de RvA voor het uitvoeren van emissieverificaties in het kader van het Europese emissiehandel systeem (EU-ETS). Daarnaast mogen ook bureaus emissie-inventarissen verifiëren, als zij hiertoe door SKAO bevoegd verklaard zijn.

Het hebben van een adviseur is geen vereiste bij de implementatie van de CO₂-Prestatieladder. In de Praktische gids voor bedrijven staat uitgelegd wat een organisatie kan doen om een certificaat te halen en behouden. Een adviseur kan u echter wel bijstaan en op weg helpen.

Biogas is gas dat wordt geproduceerd uit hernieuwbare bronnen. De term groen gas wordt gebruikt om aan te geven dat het biogas is dat op aardgaskwaliteit is gebracht. Net zoals voor groene stroom bestaat er voor biogas en groen gas een certificeringssysteem. Lees meer

Onder groene stroom wordt elektriciteit verstaan die is opgewekt door zon, wind, water of biomassa. Lees hier meer informatie over groene stroom en de relatie met de CO₂-Prestatieladder.

De CO₂-Prestatieladder is een CO₂-managementsysteem. Een managementsysteem is een samenhangend geheel van afspraken en werkwijzen en een organisatiestructuur voor een planmatige en systematische beheersing en verbetering van bedrijfsprocessen om de gestelde doelen te realiseren. Andere bekende managementsystemen zijn bijvoorbeeld ISO 9001 (kwaliteitsmanagementsysteem), 14001 (milieumanagementsysteem) en 50001 (energiemanagementsysteem). Alle managementsystemen zin gericht op continue verbetering en hebben een PCDA-cyclus (Plan Do Check Act). Managementsystemen bevatten onderdelen zoals een interne audit en directiebeoordeling.

De CO₂-Prestatieladder is door de Raad voor Accreditatie (RvA) geaccepteerd als een geaccrediteerd certificeringsysteem conform NEN-EN-ISO-IES 17021, certificatie van managementsystemen. De RvA acceptatie voor dit schema is bekend als S571. De Raad voor Accreditatie accrediteert conformiteitverklarende organisaties (LadderCI’s). De RvA garandeert deskundig, onpartijdig en onafhankelijk toezicht op de beoordeling van de LadderCI’s.

Conformiteitverklarende organisaties (LadderCI’s) die aan de norm (CO₂-Prestatieladder) voldoen, krijgen een formele accreditatie. Dat houdt in dat ze gebruik mogen maken van het accreditatiemerk. Certificaten en rapporten die van dit merk zijn voorzien worden in vrijwel alle landen wereldwijd geaccepteerd. Alle LadderCI’s zijn door de RvA geaccrediteerd.

De CO₂-Prestatieladder is een initiatief uit de markt. De Ladder wordt dus niet gedragen door subsidie of overheidsinzet. Het principe van de Ladder is dat alle betrokken bedrijven en organisaties de Ladder gezamenlijk financieren en naar rato bijdragen in de kosten van de ladder. Daaruit worden onder meer betaald: de site, de helpdesk, doorontwikkeling, begeleiding van initiatieven, beheer certificeringschema, de stichting etc.

Nadat uw organisatie is aangemeld krijgt u binnen een week de factuur. Nadat de betaling hiervan verwerkt is, ontvangt u weer binnen een week inloggegevens.

Uw organisatie wordt pas gepubliceerd op de website van SKAO als het CO₂-bewust Certificaat is behaald. Uw LadderCI’s stuurt het certificaat aan SKAO door, daar hoeft u verder niets voor te doen. Heeft u een certificaat maar staat u toch niet op de website vermeld, geef dit dan aan SKAO door via certificaat@skao.nl.

De animatie Aanbesteden met de CO₂-Prestatieladder legt in één minuut uit hoe aanbesteden met de CO₂-Prestatieladder werkt.

De CO2-Prestatieladder als aanbestedingsinstrument bestaat uit een BPKV-Criterium CO2-Prestatieladder dat kan dienen als basis voor gunningsvoordeel in een aanbesteding. In Handreiking Aanbesteden 3.1 wordt beschreven hoe dit criterium kan worden ingezet. Deze handreiking bevat ook de tekst van het criterium.

Een aanbieder kan tijdens de uitvoering van het project op twee manieren aantonen dat aan het criterium wordt voldaan:

• -   Door projectspecifiek aan de eisen van het criterium te voldoen en daarover een projectverklaring te overleggen.
• -   Door CO2-bewust Certificaat te overleggen, waarmee de inschrijver aantoont als organisatie te voldoen aan de eisen van de Ladder, ook bij de uitvoering van projecten.

De CO₂-Prestatieladder is niet geschikt als geschiktheidseis of selectiecriterium.

Hiervoor zijn verschillende redenen:

• -   Het hanteren van een certificaat als geschiktheidscriterium of selectiecriterium heeft tot gevolg dat partijen zonder het gevraagde (niveau van het) certificaat niet kunnen meedoen resp. minder kans hebben om geselecteerd te worden. Dit werkt discriminerend voor bijvoorbeeld buitenlandse partijen of kleine bedrijven. Aanbestedingsrechtelijk gezien is dit niet toegestaan.
  Dit uitgangspunt geldt voor alle aanbestedingen: Europees, nationaal, en onderhands. Bij kleine opdrachten is een dergelijke geschiktheidseis net zo goed discriminerend. Bij onderhandse opdrachten vindt sowieso geen nadere selectie plaats.
• -   De implementatie van de CO₂-Prestatieladder binnen een organisatie kost tijd en moeite. In de meeste situaties zal het disproportioneel zijn om van een organisatie te eisen dat, voorafgaand aan de inschrijving op een specifiek project, de gehele organisatie gecertificeerd dient te worden. Een dergelijke eis is niet redelijk voor een project dat slechts een (klein) deel van de omzet van de organisatie zal vormen. Aanbestedingsrechtelijk gezien is er dan onvoldoende verband tussen de eis en het voorwerp van de opdracht. Ook om die reden is een dergelijke eis als geschiktheidscriterium of selectiecriterium niet toegestaan.

Er zijn meer dan 1050 organisaties met een certificaat voor de CO₂-Prestatieladder, en meer dan 150 aanbestedende diensten zetten de CO₂-Prestatieladder in bij aanbestedingen. Dit zijn onder andere partijen van de Rijksoverheid, gemeenten, waterschappen en provincies. Voor een overzicht van deze aanbestedende diensten, zie de pagina met Opdrachtgevers.

Jazeker. De CO₂-Prestatieladder is onderdeel van de handreiking Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI). Voor meer informatie zie de website van PIANOo.

Organisaties die inschrijven op een aanbesteding waarin het BPKV-criterium CO₂-Prestatieladder is opgenomen kunnen op twee verschillende manieren voldoen aan dit criterium. In beide gevallen moet de organisatie binnen een jaar na gunning en vervolgens jaarlijks, gedurende de looptijd van het project, aantonen dat het voldoet aan het EMVI-criterium. 1. de organisatie toont specifiek op projectniveau aan dat het voldoet aan het ambitieniveau waarmee het heeft ingeschreven. of 2. de organisatie beschikt over een CO₂-bewust Certificaat.

De CO₂-Prestatieladder is één van de vier instrumenten uit het gezamenlijk instrumentarium van de Aanpak Duurzaam GWW. De Green Deal Duurzaam GWW (Grond-, Weg- en Waterbouw) werkt al sinds 2013 aan het gezamenlijk verduurzamen van de infrastructuur van Nederland. In 2016 is de Green Deal Duurzaam GWW 2.0 ondertekend die tot 2020 van kracht is. De GWW-sector in Nederland is een omvangrijke sector en kent enorme potenties om duurzaamheidswinst te realiseren. De partijen in het samenwerkingsverband hebben de Aanpak Duurzaam GWW ontwikkeld om duurzaamheid in GWW-projecten een plaats te geven en te koppelen aan de eigen organisatiedoelen. De aanpak duurzaam GWW behelst 4 instrumenten: De Omgevingswijzer, Ambitieweb, DuboCalc en de CO₂-Prestatieladder.

Dit zijn de projecten van een organisatie waarbij de CO₂-Prestatieladder een rol heeft gespeeld in de aanbesteding. Hierbij is het niet relevant of het gunningvoordeel wel of niet doorslaggevend is geweest bij het verkrijgen van de opdracht, of op welke manier de CO₂-Prestatieladder in de aanbesteding is gevraagd.

Een opdrachtgever kan zelf het gunningvoordeel/-niveau bepalen. De meeste opdrachtgevers werken met percentages/niveaus maar het is ook mogelijk om met vaste bedragen of met punten te werken.

Bij elk CO₂-Prestatieambitieniveau hoort een gunningvoordeel. De hoogte van het gunningvoordeel en de wijze waarop dit berekend wordt, moet beschreven worden in de aanbestedingsdocumenten van de opdrachtgever, zodat duidelijk is hoe dit voordeel zich verhoudt tot de waardering van andere kwalitatieve elementen (BPKV-criteria) van de inschrijving, zie Handreiking Aanbesteden 3.1.

Als het voldoen aan het BPKV-criterium wordt aangetoond met het CO2-bewust Certificaat, dan heeft het gecertificeerde bedrijf een werkend CO2-managementsysteem dat jaarlijks wordt geaudit. Tijdens deze audit wordt niet alleen gekeken naar de doelstellingen en maatregelen op bedrijfsniveau, maar steeksproefgewijs worden ook de projecten onderzocht die een bedrijf uitvoert. De audit wordt jaarlijks door een onafhankelijke LadderCI uitgevoerd.

Als het voldoen aan het BPKV-criterium projectspecifiek wordt aangetoond, dan moet een bedrijf reductiemaatregelen nemen op het project en onderzoekt een LadderCI of deze maatregelen daadwerkelijk doorgevoerd worden en stelt hierover een projectverklaring op.